فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 44

سابقه تاريخي مشهد:

خراسان قديم داراي چهار شهر بزرگ و مهم بوده است به نام هاي : بلخ، مرو، هرات و نيشابور

نيشابور نيز خود داراي توابعي بوده است از جمله توس كه نقش بسزايي در شكل گيري مشهد داشته است. شهر توس داراي 4 ناحيه اصلي بوده كه عبارتند از :

تابران: بزرگترين و مهم ترين ناحيه توس بوده است و مركز حاكم شن ناحيه. در واقع از زمان قديم تا به حال وقتي كه به توس اشاره مي شود منظور همان تابران است. اين شهر در طول تاريخ خود با فراز و نشيب هاي بسياري رو به رو بوده است؛ از جمله حمله اعراب كه اين شهر بدون مقاومت در برابر آن ها تسليم مي شود، همچنين بعدها در جريان حمله غزها و سپس حمله خانمان سوز مغول چندين بار ويران و دوباره آباد شده است. ويرانه هاي شهر تابران كه اكنون به نام شهر باستاني توس معروف است در نزديكي شهر مشهد به جاست و آرامگاه فردوسي را در خود جاي داده است.

نوقان: در شرق شهر تابران بر سر راه توس _ نيشابور به فاصله 4 فرسنگي از تابران واقع بوده و به فاصله يك مايلي از جنوب نوقان دهكده اي به نام سناباد وجود داشته و كاخ حميد بن قحطبه والي خراسان در وسط باغي در كنار اين دهكده قرار داشته است. در سناباد عمارتي ييلاقي وجود داشته كه رجال دولتي در آن اقامت داشته و نام اين عمارت دار الحكومه حميد بن قحطبه بوده است. بعد از آن كه در سال 203 هـ . ق باغ ياد شده مدفن امام رضا شد، دهكده نوقان رو به آبادي گذاشت تا اينكه در اواخر به تدريج دهكده سناباد به صورت شهر بزرگي در آمد و به مشهد مرسوم گرديد و سناباد بزرگ پس از گسترش به نوقان متصل شد و روي هم سناباد بزرگ را تشكيل دادند كه مشهد نام گرفت، در نتيجه مشهد شهري بوده كه از آباداني و گسترش نوقان شكل يافته و به مشهد الرضا شهرت پيدا كرده است.

اردكان: در ده فرسخي غرب تابران و چهارده فرسخي نوقان واقع بوده و از توابع شهر مشهد به حساب مي آمده است .

طرقبه: چهارمين بخش نامدار توس بوده و در منطقه اي كوهستاني _ ييلاقي بر سر راه توس _ نيشابور واقع بوده و در جلگه با صفا و سر سبز توس قرار داشته است و همواره به صورت منطقه اي ييلاقي در نزديكي شهر مشهد مطرح بوده است.

زمان و چگونگي پيدايش شهر مشهد:

وقتي كه امام رضا (ع) در سال 203 هـ . ق در توس به شهادت مي رسند، مأمون پادشاه عباسي ايشان را در بالاي سر پدرش هارون در همان عمارت ييلاقي سناباد دفن مي كند و از آن زمان به بعد اين محل نام مشهد الرضا را به خود مي گيرد ولي باز هم آن قدر معروف نبوده كه به عنوان يك شهر بزرگ و مطرح محسوب شود بلكه دهكده اي به شمار مي آمده كه آرامگاه امام رضا (ع) در آن واقع بوده است . تا اينكه در سال 791 هـ . ق بعد از حمله غزها و سپس مغولان مردم تابران به سناباد كوچ كرده و به آن پناهنده مي شوند و به همين خاطر است كه مورخان سال 791 را مبدأ تاريخ شهر مشهد قلمداد ميكنند و از همين سال به بعد بود كه مشهد شهرت زيادي پيدا كرده و تدريجاً شيعيان و شيفتگان زيادي در آن سكونت كرده و مجاور آن مي شوند و به عمران و آباداني آن مي پردازند.

وجه تسميه مشهد:

كلمه مشهد، اسم مكان عربي از ريشه شهادت است و معني شهدد، به حضور، محل شهادت و مدفن شهيد نيز مي دهد و جمع اين كلمه، كلمه مشاهدات. نام مشهد الرضا از هنگام خاك سپاري امام رضا (ع) در سناباد يعني سال 203 مصطلح بوده اما اختصاص كلمه مشهد به شهري جديد كه آرامگاه امام رضا